10 augustus

maandag zijn we vertrokken met regen regen en regen, het regende zo hard dat het water onder het dakraam van de alkloof naar binnen sloeg en een flinke natte plek veroorzaakte in het bed van kim en teun, onderweg maar even opgelost met vuilniszak en handdoek en bij aankomst op de ristafallet camping in undersaker maar even een was en droog gedaan, het waren nederlandse eigenaars en je kon je was afgeven en kreeg het gedroogd weer terug, kijk dat is nou vakantie......

we stonden naast een prachtige waterval, helaas bleef het weer wat wisselvallig en zaten we binnen maar het uitzicht was er niet minder mooi om en het ruist zo lekker, net als windkracht 10 om het huis.

en dan gisteren, we hebben al veel beleefd en er zijn al heel wat dagen die een gouden randje toebedeeld hebben gekregen maar deze dag overtrof ze echt allemaal, minstens een diamanten randje delen we hier voor uit. ik wist dat ook hier een elandenfarm in de buurt zat, alweer een elandenfarm? ja alweer een elandenfarm, wij zijn nl elandenfan geworden hier in zweden, het zijn echt zulke prachtige dieren, groot, statig en ook nog eens heel lief, en lenig want wie kan er nu als hij 900 kg weegt uit stand 3 meter omhoog springen? wie kan er 5 a 6 m onder water duiken om de wortels van waterplanten op te duiken en eten omdat hij weet dat het gezond voor hem is vanwege de eiwitten? wie kan er 60 km per uur lopen op 4 van die onhandige slungelige benen? wie kan zijn kalf in 3 maanden tijd van onder je knie tot boven je schouder laten groeien doordat ze melk hebben met 15 % vet?nou dat is toevallig wel de eland en we hebben gisteren al het geluk gehad om er twee in het wild te zien die de weg overstaken toen wij vroeg, eenzaam en verlaten al op weg waren maar wij kunnen er niet genoeg van krijgen. dus vandaag bezoeken wij weer elanden en weer is het totaal anders dan de andere keren, we begonnen in een treintje, toen met een voerbak ertussen en nu staan we er gewoon tussen, geweldig... we zijn de enige 4 bezoekers voor de rondleiding en dus krijgen we, zo zegt gids sylvie, een exclusieve tour. we moeten een pad door de heuvels afleggen om bij ze te komen en dat alleen al is prachtig, mooi fris groen en bossen rondom en onderweg plukken we van alles wat de elanden lekker vinden, de roze bloemen die we door heel scandinavie zien en die kim zo mooi vindt zijn een van de specialiteiten voor ze, we plukken nog wat kruid wat arthur, de stier, alleen lekker vindt en silvie snoeit hele grote takken, bomen bijna, waar ze dol op zijn, dus beladen met de natuur dalen we hai ho, hai ho, als de 5 dwergen af...... silvie roept ze en daar komen ze aangesneld, eerst krijgen ze wat bix en daarna aardappels, ook een lekkernij voor ze en dan zijn ze aan ons gewend en mogen we bij ze naar binnen in het weiland, ze hebben een heel mooi groot gebied met weiland en bos, met de grote takken voor ons en ze komen heel rustig bij ons en smikkelen heerlijk en we kunnen ze aaien en dan, als ze zo naast je staan, besef je pas goed hoe mega groot deze dieren zijn..... dit is echt een onvergetelijke ervaring!! voor we weg gaan laat silvie ons nog een artikel zien in de seasons van april waar een artikel over hun in staat dus die gaan we nog even proberen te bestellen..... ook verteld ze ons van een samidorp in de buurt waar in de zomer nog op authentieke wijze een kamp wordt gehouden en zo komt het dat we even later over een onverharde weg van 21 km de rimboe in rijden op zoek naar.......

we komen het dorpje ingereden en het ziet er uit als een soort vakantiedorp met houten huisjes maar wel permanent bewoond, we parkeren campie en lopen door het dorpje heen en zien dan achter een hek de samikotta staan, er komt direct een mevrouw aangerend en wij vragen of we mee kunnen doen met het programma, ja dat kan alleen je kunt hier alleen maar contant betalen en wij hebben maar weinig contanten omdat ze hier echt overal een pin hebben.... ze kijkt eens even diep in m'n ogen en zegt, loop maar even mee hoor, dan geef ik je een briefje met mijn bankrekeningnummer dan mag je het daar op overmaken, yes het bestaat nog! vertrouwen in elkaar ook al ken je elkaar helemaal niet, geweldig.... een goed begin. we worden naar een van de kotta gebracht en daar zit een andere sami mevrouw die het een en ander over de geschiedenis en de cultuur vertelt en we mogen aansluiten. de sami zijn in zweden nooit zo goed ontvangen en werden maar op een paar plaatsen gedoogd waaronder are waar we nu in de buurt zitten, de sami zijn ook altijd vrijwillig vertrokken omdat zo zegt ze een oorlog alleen maar verliezers kent. de sami konden zich ook in alles zelf redden, ze leven van en met de natuur, een rendier gebruiken ze helemaal, de huid voor kleding, schoenen, kleden en andere gebruiksvoorwerpen, het vlees om te eten, zelfs de spieren werden gedroogd en gebruikt als touw voor schoenen etc en de hoeven werden eerst schoon gekookt en daarna heel lang gekookt om het vet los te koken wat ze gebruikten om hun gezicht mee te beschermen tegen de kou en om schoenen waterdicht te maken.... een sami gooit nooit iets weg want wat je voor een doel kunt gebruiken kun je altijd voor meerdere doelen gebruiken... we zien een sami rugzak, een houten drager met daaraan stoffen banden, dat waren vroeger de mooie geborduurde banden die aan de kerkkledij zaten en als ze daar te slordig voor zijn geworden maken ze er iets anders van...... en als je een wond had als sami dan peuterde je een stukje gedroogde huid van een van de rendiervellen, maakte het nat, deed het op de wond en het sloot als een tweede huid en zo kon je genezen zonder dat er vuil bij kwam.....

na deze uitleg gaan we naar buiten om een paar sami spellen te doen waaronder lasso werpen, dat valt bij de kids natuurlijk erg in de smaak en vervolgens worden we uitgenodigd op de koffie, dat gebeurd weer in een andere kotta waar een vuurtje brand in het midden, rondom is de vloer bedekt met hooi en gedroogde takken en daarop rendierhuiden en we nemen in kleermakerszit plaats rond het vuur, het is echt heel behaaglijk, de koffie komt uit een zwarte ketel bij het vuur en de kinderen krijgen limonade met water uit het meer, dat wordt hier gewoon zo gedronken, we krijgen samibrood aangeboden en als jacco brood eet met rendierbloed wat ze in de bergen gebruikten om te overleven is het groeten uit de rimboe gevoel compleet....... teun geeft zijn broodje aan jacco en kim stopt hem stiekempjes in haar vestzak. en daar zitten we dan met z'n viertjes op de koffie bij twee sami dames en ze willen van alles van ons weten en wij van hen, ze spreken goed engels en de ene nog beter duits dus dat gaat best... ze spreekt zelfs een paar woorden nederlands: waterdichte schoenen en een paar klompen, altijd handig als ze nog eens in amsterdam komt en ze leren ons wat sami woorden: atje is papa, storaboppa is grote zus, underbrora is kleine broer en sjami is mama...

nadat we nog de rendieren hebben gevoerd met takken zeggen we sami vrouw 1 gedag die inmiddels met andere bezoekers aan het koffieleuten is en brengt sami vrouw 2 ons naar het hek, ze laat de kinderen nog een plant zien waar de sami snoep van maken en dan stappen we 2011 weer binnen...... met een brede glimlach rijden we de 21 km onverharde weg weer terug, wat een bijzondere middag!

het is inmiddels 17.30 uur dus we gaan naar de camping in duved, geen bijzondere camping maar wel netjes en meer hebben we ook niet nodig na deze heel bijzondere dag.....

vanmorgen slapen we lekker uit en bezoeken het iets verderop gelegen chocoladefabriekje, het is niet groot maar drukker dan in de supermarkt en als we een stukje chocolade in ons mond stoppen snappen we waarom, jammie jammie. je kunt door het raam bekijken wat er allemaal achter de schermen gebeurd en nadat we zorgvuldig wat lekkers hebben uitgekozen vervolgen we onze weg en nu zitten we in erikslund bij nederlandse campingeigenaars aan het water en hebben we net lekker in het zonnetje gegeten, opa pudding met schuimpjes.... en morgen? we zien wel....

vrolijke groetjes jpkt en campie

?